[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.[Po trzecie wreszcie,] by wrócićdo tego punktu, od którego wyszedłem, chodzi tu jeszcze i o to, by zrodzone dziecitak się fizycznie przedstawiały, jak tego chce prawodawca.3.Wszystko to mniej więcej daje się osiągnąć przez jedno zarządzenie.Ponieważ u mężczyzn wiek 70 lat, u kobiet 50 stanowi zazwyczaj ostatnią granicęrozrodczości, więc początek pożycia małżeńskiego musi sięgać takiego wieku,który by był do takiego odstępu czasu dostosowany.4.Związki małżeńskie ludzi zbyt młodych nie są odpowiednie do płodzeniadzieci.U wszystkich stworzeń potomstwo pochodzące od zbyt młodych rodzicówjest słabowite, żeńskiego przeważnie rodzaju i niewielkiego wzrostu; to samoz konieczności dotyczy też i ludzi.Dowodem fakt, że we wszystkich państwach,gdzie istnieje zwyczaj łączenia młodych z młodymi, ludzie bywają słabowicii małego wzrostu.Ponadto młode matki ciężej przechodzą poród i częściej umierają.Stąd też niektórzy twierdzą, że Troizeńczycy z tego właśnie powodu otrzymali znaną 186odpowiedz
wyroczni, a nie ze względu na uprawę plonów, ponieważ wielemłodych kobiet u nich umierało skutkiem zbyt wczesnego małżeństwa37.5.Również i ze względu na powściągliwość korzystniej jest w dojrzałym wiekudziewczęta za mąż wydawać, bo jak się zdaje, zbyt młode skutkiem obcowaniamałżeńskiego bywają zbytnio skłonne do zmysłowości.Przecież i mężczyznomzdaje się to szkodzić fizycznie przez upośledzenie wzrostu, jeśli obcują z kobietamiw okresie wzrostu nasienia, bo i tu wzrost ma pewien czas określony, po któregoprzekroczeniu już dalej nie postępuje.6.Dlatego wiekiem odpowiednim do małżeństwa jest dla dziewcząt mniejwięcej 18 lat, dla mężczyzn 37 lub niewiele mniej.W takim wieku bowiempożycie małżeńskie dokonuje się przy pełnym rozkwicie sił fizycznych, a konieczdolności rozrodczych u obu stron następuje równocześnie, we właściwym czasie;także i wejście dzieci w następstwo po rodzicach przypada na czas ich pełnegorozkwitu (jeśli przychodzą na świat, jak należy oczekiwać, zaraz po zawarciumałżeństwa), podczas gdy rodzice wchodzą już w schyłek wieku około siedem-dziesiątki.7.Wypowiedziałem się więc co do tego, kiedy się powinno zawieraćmałżeństwo.Co się zaś tyczy odpowiedniej do tego pory roku, to wedługstosowanego i teraz zwyczaju ludzie słusznie zawierają ten związek najczęściejw zimie.Małżonkowie zaś muszą już sami przy płodzeniu dzieci przestrzegaćzaleceń ze strony lekarzy i badaczy przyrody.Lekarze bowiem podają odpowied-nie wskazówki co do stanu fizycznego małżonków, a badacze przyrody co dowiatrów, zalecając połączenie raczej przy wiatrach północnych niż połu-dniowych 38.8.Jakie własności fizyczne rodziców są najwięcej pożyteczne dla potomstwa,o tym muszę pomówić obszerniej w wywodach o wychowaniu dzieci, tuwystarczy wspomnieć o tym ogólnikowo.Bo atletyczna budowa nie jestpożyteczna ani dla sprawności w działalności politycznej, ani dla zdrowiai płodzenia dzieci, podobnie jak budowa wątła i słabowita, lecz tylkopośrednia między nimi.Ciało musi być zahartowane, i to zahartowanenie gwałtownie i niejednostronnie, jak u atletów, lecz z myślą o czynnościachprzypadających ludziom wolnym.A tak samo musi być zarówno u mężczyzn,jak i u kobiet.9.Kobiety ciężarne również muszą się troszczyć o swoje ciało, nie oddawaćsię gnuśności, a dbać o dostatnie odżywianie.Prawodawca z łatwością może toosiągnąć przez nakaz odbywania codziennie jakiejś pielgrzymki ku czci tych37O wyroczni tej nic zresztą nie wiadomo.W dwóch rękopisach zachował się na marginesiejakoby jej fragment: �� ����� ���� �����   nie kraj młodej (w młodym gruncie) bruzdy", co możejednak zostało urobione od tego miejsca.Gottling, wychodząc z przekazanego na marginesie urywka,odtworzył przypuszczalną odpowiedz
wyroczni w postaci heksametru: ���� ����, �������, �������� ����� ������� (Nie kraj, Trojzeńczyku, w młodym gruncie bruzd głębokich).38W piśmie O rodzeniu, ks.IV, rozdz.2 (767 a) powiada Arystoteles, że wiatry północne sprzyjająnarodzinom chłopców. 187bogów, którzy odbierają hołdy jako opiekunowie narodzin.Natomiast umysł,przeciwnie aniżeli ciało, zaleca się utrzymywać raczej w spokoju, bo doświad-czenie pokazuje, że płód przejmuje wiele od noszącej go matki, tak jak roślinyod ziemi.10.W kwestii usuwania czy wychowywania noworodków winno obowiązy-wać prawo, by nie wychowywać żadnego dziecka wykazującego kalectwo; biorącjednak pod uwagę liczbę dzieci należy, wobec tego że istniejące obyczaje niepozwalają żadnego noworodka usuwać, liczbę urodzin prawem ograniczyć, jeślizaś jacyś obcujący ze sobą małżonkowie poczną dziecko ponad tę liczbę, należyspowodować jego poronienie, zanim jeszcze czucie i życie w nie wstąpi.Bo cotu jest godziwe, a co nie, zależeć będzie od tego, czy płód już czucie i życieposiada.11.Skoro dla męża i żony oznaczyliśmy początek wieku, w jakim winni zacząćpożycie małżeńskie, więc należy również określić, do jakiego wieku wypada impłodzić dzieci.Potomstwo zbyt starych, jak i zbyt młodych, bywa niedostatecznierozwinięte na ciele i na umyśle, a dzieci starców słabowite [ Pobierz całość w formacie PDF ]