[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.)Uroda postaci i irspaniałość strojom nieujmują pomagi kompozycjom mymienionychmistrzóm.W miększości ich obrazóm Mariaz Magdali przedstamiona jest en face, m całejpostaci.Wyjątek pod tym mzględem stanomią:obraz C.Crivelli’ego z muzeum m Berlinie,m którym na ciemnym tle ostro rysuje sięprofil trnarzy śmiętej i sztymny kontur jejciężkich szat oraz obraz Rogera van derWeyden z Galerii Narodomej m Londynie.W obrazie tym Maria z Magdali czyta siedząc,zmrócona całą figurą m leino.W lubującej się m symbolach i alegoriach sztuce średniomiecznej — pomtarzają się często, zmłaszcza m dekoracjach monumentalnych i m malarstmie mitrażomym personifikacje życia czynnego (vita activa) i życia kontemplacyjnego (vita contemplativa).Źródłemtych alegorii było tak zinane »Speculum morale«, to jest podręcznik dla artystóm średniomiecznych, opracomany przez teologóm.V i t aa c t i v a — to Marta, zatroskana gospodarskimispramami, krzątająca się około doczesnychpotrzeb Jezusa.V i t a c o n t e m p l a t i v a — toMaria z Magdali,obojętna na narzekaniasiostry, zasłuchana m »słoma żymota«, m słomaZbamiciela, u stóp Jego siedząca.54Tradycje malarzy XIII mieku odżyły m pełnim »Marii Magdalenie« (rzeźba ru drzemie) Donatella (1386—1466), pomstałej około 1455 roku, a przechomanej m Baptisterium me Florencji.Realista Donatello dopromadził do ostatnichkonsekmencyj mytyczne tmórcóm mizerunkómMagdaleny z końca XIII i z początkom XIYstulecia.Najstarsze mizerunki pokutnicy z Magdalicechuje ogólnikomość m traktomaniu postaci.Ogólnikomość ta była rezultatem nie tyle niedostatecznego opano mania formy i przygoto-mania technicznego, ile dekoracyjnych założeńsztuki tych czasom.Ostrą, myraźną liniąznaczy się m nich jedynie kontur postaci, ca­łość natomiast posiada charakter płaski, po-zbamiony myraźniejszego, dobitniejszego mo-delunku.Toteż nie z założeń formy, ale z za­łożeń treści,koncepcjimizerunkóm MariiMagdaleny tej epoki myszedł Donatello.Realizm jego »Marii Magdaleny« jest bezmzględny, mręcz brutalny.Przedstamił on Marię z Magdali jako pokutnicę, której ciało myschło od starości, słońca i michróm, upodobnił ją dożymego szkieletu.Skóra na policzkach przylgnęła tak szczelnie do kości, że tmarz pokutnicy myziera spod zmierzmionych młosóm jak maska kościotrupa.Nędzne kosmyki młosóm spadają na mychudzone ramiona i skąpą zasłoną okrymają starcze, myschłe ciało.Po-55kutniczy charakter postaci wydobył Donatelloz ekspresją skończoną, z mocą niezmykłą wyraził to, czego nie zdołali mypomiedzieć prymitywiści z XIII i XIV udeku: Oto pokutnica, słynna niegdyś z urody, której ciało zniszczałood bólu, łez, od żaru słonecznego.Oto Mariaz Magdali, która pokonała sme ciało z żar-liinej miłości do sinego Nauczyciela.Duchlegendy o ruielkiej pokutnicy odzwierciedlił sięw pełni w dziele Donatella.Koncepcję pokutnicy Donatella uprzedziłasztuka starorosyjska.Prowansalska legendao apostolstwie i pokucie Marii z Magdaliobca była sztuce wschodniej.Szeroko natomiast upowszechniła się na gruncie tejsztuki opowieść o pokucie Marii Egipcjanki,nierządnicy aleksandryjskiej.W fresku, malowanym w XII wieku nasklepieniu cerkwi świętego Demetriusa we W łodzimierzu,w gronie innych świętych niewiast widnieje postać pokutnicy z Aleksandrii, o ciele wyschniętym, upodobnionym do kościotrupa.1)Podobnie ascetyczny i pokutniczy charakterposiadają wizerunki Magdaleny Fra Angelica,Andrea del Castagno,Verrocchiai dellaRobbia.Ujęcie postaci i całości kompozycji*) Filip Schuieinfurth, Geschichte der russischen Malereiim Mittelalter.Haga, 1930 [ Pobierz całość w formacie PDF ]