[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W tym drażliwymmomencie ksiądz Cruchot opuścił towarzystwo, które siadło w krąg przy ogniu, i zaczął się16przechadzać w głębi sali ze starym Grandet.Skoro dwaj starcy znalez
li się koło okna w pew-nym oddaleniu od państwa des Grassins, ksiądz rzekł na ucho skąpca: Ci ludzie wyrzucają pieniądze przez okno. Co mi to szkodzi, jeżeli wpadają do mojej piwnicy  odparł winiarz. Gdybyś pan chciał dać złote nożyczki swojej córce, miałbyś na to środki  rzekł ksiądz. Ja jej daję coś lepszego niż nożyczki  odparł Grandet. Mój bratanek jest ryfa  myślał ksiądz spoglądając na prezydenta, którego zjeżone włosynie dodawały wdzięku ogorzałej fizjonomii. Czy nie mógł wymyślić jakiego głupstewka,które by miało pewną wartość? Zagramy sobie z panią, pani Grandet  rzekła pani des Grassins. Jesteśmy wszyscy razem, m o g e m y zrobić dwa stoły. Skoro to urodziny Eugenii, zróbcie generalną loteryjkę, dzieci też zagrają.I stary bednarz, który nie grał nigdy w żadną grę, wskazał córkę i Adolfa. No, Nanon, ustaw stoły. Pomożemy pannie Nanon  rzekła wesoło pani des Grassins, uszczęśliwiona radością,jaką sprawiła Eugenii. Nigdy w życiu nie byłam taka szczęśliwa  rzekła posażna jedynaczka. Nie widziałamczegoś tak pięknego. To Adolf przywiózł z Paryża i sam wybrał  szepnęła jej pani des Grassins do ucha. Kręć, kręć, przeklęta intrygantko  powiadał sobie prezydent  spróbujcie tylko mieć jakiproces, nigdy wasza sprawa nie będzie dobra.Rejent, siedząc w kącie, patrzał spokojnie na księdza i powiadał sobie: Mogą się na głowie postawić, majątek mój, mego brata i mego bratanka wynosi razemmilion sto tysięcy.Oni mają co najwyżej pół tego i mają córkę: mogą robić prezenty, jakiezechcą; panna i prezenty, wszystko będzie kiedyś nasze.O wpół do dziesiątej ustawiono dwa stoliki.Piękna pani des Grassins zdołała usadowić sy-na koło Eugenii.Aktorzy tej sceny, pasjonującej, mimo że pospolitej na pozór, opatrzeni wpokratkowane kartki z cyframi i w szklane niebieskie liczmany, udawali, że słuchają koncep-tów starego rejenta, który nie przepuścił ani jednego numeru bez jakiegoś dowcipu; ale wszy-scy myśleli o milionach starego Grandet.Stary bednarz patrzył z satysfakcją na różowe pióra,na świeżą toaletę pani des Grassins, na marsową głowę bankiera, na Adolfa, prezydenta, re-jenta i księdza i powiadał sobie w duchu: Są tutaj dla moich dusiów.Przychodzą się tu nudzić dla mojej córki.Hehe, moja córkanie będzie ani dla jednych, ani dla drugich; wszyscy ci ludzie służą mi tylko za wędkę.Ta rodzinna zabawa w starym, szarym salonie, licho oświetlonym dwiema świeczkami, teśmiechy, którym towarzyszył kołowrotek Nanon, śmiechy szczere jedynie na ustach Eugeniilub jej matki, te małostki połączone z tak wielkimi interesami, ta młoda dziewczyna, podobnado owych ptaków nie znających swej wysokiej ceny, prześladowana, osaczona znakamiprzyjaz
ni, które brała za dobrą monetę, wszystko przydawało tej scenie smutnego komizmu.Czyż to nie jest zresztą scena wszystkich czasów i wszystkich miejsc, ale sprowadzona doswego najprostszego wyrazu?Twarz Grandeta, wyzyskującego fałszywą przyjaz
ń dwóch rodzin, ciągnącego z niej ol-brzymie zyski, górowała nad tym dramatem i oświetlała go.Czyż to nie był jedyny nowocze-sny bóg, w którego świat wierzy? Pieniądz w swej wszechpotędze, wyrażony jedną fizjono-mią? Szlachetniejsze uczucia grały tam podrzędną rolę; ożywiały trzy czyste serca: Nanon,Eugenii i jej matki.A i to, ileż ciemnoty w ich naiwności! Eugenia i jej matka nie wiedziałynic o majątku Grandeta; szacowały sprawy świata jedynie w świetle swoich bladych pojęć;nie ceniły pieniędzy ani nie gardziły nimi, nawykłe się bez nich obchodzić.Ich uczucia, po-niewierane bez ich wiedzy, ale żywe, sekrety ich istnienia, wszystko to robiło z nich ciekawy17wyjątek w tym zebraniu ludzi, których życie było czysto materialne.Okropna dola człowieka!Nie ma dla niego szczęścia, które by nie płynęło z jakiejś niewiedzy.W chwili gdy pani Grandet wygrała szesnaście su21, największą stawkę, o jaką kiedykol-wiek grano w tej sali, i kiedy Wielka Nanon śmiała się z uciechy widząc, że jej pani zgarniatak potężną sumę, rozległ się młotek u bramy robiąc taki hałas, że kobiety podskoczyły nakrzesłach. To nie mieszkaniec Saumur tak puka  rzekł rejent. Jak można walić w ten sposób?  rzekła Nanon. Czy on chce rozwalić drzwi? Cóż to za kaduk?  wykrzyknął Grandet.Nanon wzięła jedną z dwóch świec i poszła otworzyć razem z panem Grandet. Mężu, mężu!  krzyknęła żona, która parta nieokreślonym uczuciem lęku rzuciła się kudrzwiom.Wszyscy gracze popatrzyli po sobie. Może byśmy tam poszli  rzekł pan des Grassins. To pukanie wydało mi się jakieśzłowróżbne.Pan des Grassins zaledwie przelotnie dostrzegł fizjonomię młodego człowieka, za którymszedł posługacz z biura dyliżansów niosąc dwie ogromne walizy i wlokąc worki podróżne.Grandet obrócił się żywo do żony i rzekł: %7łono, idz
do loteryjki.Pozwól mi rozmówić się z panem [ Pobierz całość w formacie PDF ]