[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sterna, B.P.Bowne'a, E.Mouniera.P.mo\
e być rozmaiciepojęty, w zale\
ności od przyjętej koncepcji osoby i zało\
eń filozoficznych; stądte\
jedni określali p.jako odmianę teizmu, drudzy - idealizmu lub spirytualizmu,inni - humanizmu itd., jeszcze inni wychodzili poza te określenia (odnosząc siędo nich krytycznie).We współczesnej filozofii p.(ró\
nie pojęty) wystąpił m.in.wramach: idealizmu anglo-amerykańskiego (np. personalnego idealizmu"),pragmatyzmu, filozofii \
ycia, fenomenologii, egzystencjalizmu, filozofii dialogu.P.jest szczególnie akcentowany w wielu kierunkach myśli chrześcijańskiej,włącznie z tomizmem.Tomizm jest (m.in.) p.w tym sensie, \
e uznajenastępujące tezy: osoba jest najdoskonalszym typem bytu, absolut jest bytemosobowym, człowiek jako osoba wychodzi swoją naturą (i związanymi z niąprawami i potrzebami) poza relację: egzemplarz gatunku-gatunek, osoba niemo\
e być nigdy traktowana jako rzecz (środek do czegoś), dobro osoby(naturalnie powiązane z dobrami innych osób) powinno być naczelną zasadą\
ycia społecznego.386perypatetyzm - 1) filozoficzna szkoła Arystotelesa i jego następców (awłaściwie: uprawiana przez nich filozofia); nazwa: p.(gr.peripatetikos =przechadzający się) wią\
e się z tym, \
e w tej szkole nauczano podczasprzechadzania się lub w miejscu słu\
ącym do spacerów; 2) nurt filozoficzny(obejmujący kilka kierunków filozoficznych, np.tomizm), nawiązujący dofilozofii Arystotelesa.pesymizm - 1) stanowisko epistemologiczne podwa\
ające zaufanie dosprawności władz poznawczych człowieka; 2) stanowisko metafizyczne uznające,\
e nasz świat jest najgorszym z mo\
liwych lub \
e zmierza do zagłady (katastrofy,destrukcji), lub \
e przewa\
a (zwycię\
y) w nim zło.petitio pńncipii - \
ądanie początku; błąd uzasadniania, polegający na tym, \
e wuzasadnianiu (argumentacji) bądz
przyjmuje się nie uzasadnione (lubniedostatecznie uzasadnione) przesłanki (zało\
enia), bądz
zachodzi błędne koło,bądz
ciąg w nieskończoność (regressus ad infinitum).pewność - stan psychiczny towarzyszący uznaniu sądu oczywistego lub dobrzeuzasadnionego (wobec braku racji do odrzucenia lub zawieszenia sądu);rozpoznanie prawdziwości tego sądu.Według Tomasza z Akwinu p.(certitudo)to - będące skutkiem oczywistości -  stałe (mocne) przylgnięcie władzypoznawczej (umysłu) do swego przedmiotu poznania (tego, co poznane)" bezobawy błędu.Według R.M.Chisholma p.to (gwarantujący prawdziwość)najwy\
szy stopień uzasadnienia epistemicznego (wiarygodności poznawczej).Wtym ujęciu sąd jest dla kogoś pewny (certain), gdy ów ktoś ma lepszeuzasadnienie dla akceptacji tego sądu ni\
dla zawieszenia dowolnego sądu iponadto dysponuje co najmniej takim samym uzasadnieniem dla tego sądu, jakdla owego dowolnego sądu.Sądy pewne w tym sensie stanowią sądy aprioryczneoraz sądy zdające sprawę z naszych prze\
yć świadomych ( samoprezentującesię").pierwotność - 1) prymat, pierwszeństwo (czasowe, ontyczne lub inne); 2) wedługR.Ingardena: p.bytowa - moment bytowy, wchodzący w skład absolutnego iidealnego sposobu istnienia.Byt pierwotnie istniejący to byt, który o ile w ogóleistnieje, to tylko dlatego, \
e z istoty swej nie mo\
e nie być, a więc z istoty swejnie mo\
e być ani wytworzony, ani unicestwiony przez \
aden inny byt(przedmiot).Przeciwieństwem bytowej p.jest bytowa pochodność. pięć dróg" - argumenty na istnienie Boga (a właściwie: sposoby ukazywaniaprawdziwości tezy  Bóg istnieje") sformułowane przez Tomasza z Akwinu wSumie teologicznej (Summa theologiae) oraz Sumie  contra Gentiles" {Summacontra Gentiles), zwanej  filozoficzną".Argumenty te nazywa się (w kolejności)następująco:  z ruchu" (ex motu),  z (pojęcia) przyczynowości (przyczyny)sprawczej" (ex ratione causae efficientis),  z przygodności" czy  z tego, como\
liwe i konieczne" (ex possibili et necessario),  ze stopni doskonałości" (exgradibus perfectionis),  z celowości" czy  z kierowania rzeczami" (exgubernatione rerum) [ Pobierz całość w formacie PDF ]