Skarga Piotr Kazania sejmowe (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Bo�e, zmi�uj si� nad ludem twoim, którym jako jedn� owc� rz�dzisz! Psal.71 [1-3].Daj kró-lowi, któregoS przez r�ce kap�ana twego postawi�, s�dy twoje i sprawiedliwoS� twoje synowijego.Niech lud twój s�dzi w sprawiedliwoSci i ubogie twoje w rozs�dku.Niech góry i pagór-ki, to jest rada i panowie jego, przyjmuj� ludkom twoim pokój.A obmySlaniu ich, aby nie-spokojni przeszkód nie czynili, ale w pos�usze�stwie Swi�tym i podda�stwie �yj�c, jako rów-ne pola Sciekaj�c� si� wod� z gór twoich, urz�dów i prze�o�e�stwa, przyjmowali.A w pobo�-noSci rodzaj cnót Swi�tych chrzeScija�skich wypuszczali, dla których b�ogos�awi(sz) wszyt-kiemu królestwu i ono ku czci S.twojej d�ugo jeszcze zachowasz, wybawisz od z�ego i ws�a-wisz.Przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa, który z tob� i z Duchem R.jeden Bóg króluje nawieki.Amen.67KAZANIE SI�DMEO PRAWACH NIESPRAWIEDLIWYCH ABO O PI�TEJCHOROBIE RZECZYPOSPOLITEJBiada tym, którzy stawi� prawa nieprawe, i pisz�c niesprawiedliwoS� pisz�, aby ucisn�li ubo-gie na s�dach i gwa�t czynili w sprawie pod�ych ludu mego.Isa.10 [1-2].De Mauricio iniquas leges condente.Jest i druga choroba królestw, dla której umiera� i gin�� musz�, a Pan Bóg je wykorzenia:prawa i statuty z�e a niesprawiedliwe, którymi ludzie, zw�aszcza ubodzy (bo panom i mo�-nym rzadko prawa szkodz�), uciSnieni do P[ana] Boga o pomst� wo�aj�.Na które si� tu Pro-rok przegra�a, gdy mówi: Biada tym, którzy prawa nieprawe i niesprawiedliwe stawi�i pisz�.O czym za pomoc� Bosk� mówi�c, pokazem, jako prawa i statuty sprawiedliwe po-trzebne s� i po�yteczne ka�dej Rzeczyposp[olitej], a niesprawiedliwe jako s� szkodliwe, i któ-re s� takie w tym królestwie.Co jest prawo.Prawo jest, jako nauka �ycia i sznur spraw ludzkich, którym prostuj� post�pki swoje; jakomówi M�drzec: Mandat jest Swieca, i prawo jest Swiat�oS�, a droga �ywota gromienie kar-noSci.Dwie rzeczy w sobie ma.Dwie rzeczy ma w sobie ka�de prawo: drog�, któr� iS�, jako Swieca w ciemnoSci ukazuje,a karanim, aby z niej nie ust�powa�, grozi.Prawo przyrodzone.Jest napierwsze prawo, które Pan Bóg na sercach naszych palcem swoim napisa�, z którymsi� ka�dy rozumny rodzi, i zowie si� przyrodzonym.O którym Aposto� mówi: Rom.2 [14-15]. Narody, które zakonu nie maj� (to jest pisanego? Jako mieli �ydowie), z przyrodzeniato czyni�, co zakonnego jest, i prawa takiego nie maj�c, sami sobie s� prawem.I ukazuj�uczynki prawne pisane na sercach swoich, gdy im sumnienie Swiadectwo daje, i mySli oskar-�aj�ce i broni�ce si�.Napisano w zakonie: Nie cudzo�ó�, Nie zabijaj, Nie kradni, Czci ojcai matk� - to wszytkie narody, pisma takiego nie maj�c, czyni�.A jeSli wyst�puj�, samo na nieich sumnienie �a�uje i w sobie sami na mySli bolej�.68Przyrodzone prawo wieczne jest i xrzód�o innych praw.To przyrodzone prawo jest wieczne i nieodmienne, i prawie Boskie, na którym si� inne wszyt-kie buduj� i z niego jako ze xrzód�a rzeki wychodz�.Naruszone by�o prawo przyrodzone.To prawo grzechami, a zw�aszcza pierworodnym, i gruboSci�, a niedba�oSci�, a zdradami sza-ta�skimi os�abi�o si� w ludziach i naruszy�o.Bo drudzy dobrego rozumu, który jest tego pra-wa pocz�tkiem, odst�puj�c, grzechów, które rozum przyrodzony gani�, za grzech nie mieli.Jako nieczystoSci z wolnymi od ma��e�stwa osobami, abo po��dania i przyzwolenia serdecz-nego na grzech i innych.Odnowione pisanim zakonnym prawo przyrodzone.Dlatego P[an] Bóg wznowi� zakon ten przyrodzony i napisa� go na onych tablicach i przezMoj�esza rozszerzy�.Co jeszcze doskonalej w onym zakonie przez namilszego Syna swego,Pana i Boga naszego, uczyni�, który usty swymi prawo da� wszytkim wiernym, które jestSwiec� dróg naszych i pochodni� spraw pobo�noSci chrzeScija�skiej naszej.Psal.118 [105].Te prawa zowi� si� Boskie pisane, które nad inne wszytkie przodek maj� i nawi�tsze u naspowa�enie.Prawa duchowne.Lecz s� jeszcze trzecie prawa, które ludzie duchowni stanowi�, które koScielnymi zowiem,bez których �y� by te� nam trudno.I mielibySmy oko�o wiary i zbawienia naszego wiele za-mieszania i w�tpliwoSci, gdybySmy bez nich zostawali.Takie Pan Bóg przez kap�any i bisku-py swoje potrzebnie nam stawi, a zw�aszcza na koncyliach i na stanowieniach nawy�szychbiskupów, Piotra S.potomków, na stolicy Apostolskiej siedz�cych.Matt.22.Których my,wedle rozkazania Pana naszego, s�uchacieSmy winni pod zatraceniem dusz naszych, gdy� onrzek�: Matt 18 [17]. Kto KoScio�a nie s�ucha, niechaj b�dzie jako poganin niewierny.I doswoich pos�a�ców, którzy nigdy nie ustaj�, rzek�: Luc.10 [16]. Kto was s�ucha, mnie s�u-chaPrawa królewskie i Swieckie.Ostatnie prawa s� królewskie i Rzeczyposp[olitej], które ludzie dla porz�dku, sprawiedliwo-Sci i karnoSci stawi� na dobre poddanych swoich i na zatrzymanie pa�stw swoich.O którychtu si� mówi na przestrog�, abyScie nie pisali praw z�ych, ale Swi�te, dobre i sprawiedliwe.Królowie maj� moc prawa stanowi�.A i� królowie i Rzeczposp[olite] maj� moc stanowi� sobie prawa.Pismo samo Swiadczy, gdyPan Bóg abo M�droS� jego mówi: Prov.8 [15]. Przez mi� królowie króluj� i zakonodawcesprawiedliwie skazuj�.I to, co rzek� Izajasz, to� utwierdza, gdy mówi: Biada tym, którzyniesprawiedliwe prawa stawi�.A jeSli� takim biada, tedy� tym, którzy dobre i sprawiedliweprawa stawi�, jest b�ogos�awie�stwo.69Na pocz�tku królowie sami prawem byli.Na pocz�tku Swiata, póki w ludziech ostrzejszyi by� rozum i pobo�noS� cnót wi�tsza, prawaby�o nie potrzeba.Sami królowie i panowie prawem swoich poddanych byli, i co oni rozka-zali, to by� musia�o i za prawo si� poczyta�o.Lib.2.cont.Appionem.Przed Moj�eszem,który pierwszy by�, jako Josephus powiada, co zakon ludziom napisa�, by�y królestwa, odNemrota pocz�te, asyryjskie i egiptskie, i inne, w których samo upodobanie królów wszytkimbez pisanego prawa rz�dzi�o.Lepiej do królów prawo przysadza�.Jednak daleko lepiej do królów prawa przysadza� i jemi moc ich okresza�, dla pewniejszegorz�dzenia i niedostatków ludzkiej do z�ego sk�onnoSci.Bo panowie nie zaw�dy dobrzy i pr�d-ko si� psuj�, i w pych�, rozkoszy i niesprawiedliwoS� upadaj� [ Pobierz całość w formacie PDF ]