[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Islam Gerej rozpoczął list od wyrzutów,że król po wstąpieniu na tron nie wysłał do Bakczysarajuposelstwa z wiadomością o swojej elekcji.Dalej pisał chan,że mimo to zgadza się na rozmowy pokojowe.Zapowiedziałwreszcie, że jako przyjaciel pozostanie gościem JegoKrólewskiej Mości przez całą zimę, mówiąc inaczej zamie-rzał chan zimować kosztem Polski.List kończył sięzapewnieniem o przyjaz
ni22.Prócz listu do rąk królewskichtrafiły warunki, jakie miała spełnić polska strona, by ugodadoszła do skutku oraz list Chmielnickiego.W nim hetmankozacki zrzekał się swojej funkcji na rzecz Zabuskiego,jeśli tego życzy sobie monarcha, ręczył za swoją wiernośći prosił o przebaczenie.Król jeszcze tego samego wieczoru odpowiedział naoba pisma.Od chana zażądał zaprzestania walk, zgodziłsię spełnić prośbę Islama Gereja i wysłać Ossolińskiegona rozmowy.Chmielnickiemu nakazał przygotować napiśmie żądania.Było już ciemno, kiedy wezyr Sefer Gazi aga wyjechałw pole.Naprzeciw wyruszył kanclerz Ossoliński w asyście22L.K u b a I a, Oblężenie Zbaraża, op.cit., s.99.60 ludzi.W polu oświetleni pochodniami stali naprzeciwkosiebie dwaj wysłannicy.%7ładen z nich nie kwapił się dorozpoczęcia rozmowy.Wreszcie kanclerz zdecydował sięzacząć układy pytaniem o warunki rozejmu.Wezyr streściłOssolińskiemu te same punkty, które zostały podanewcześniej w piśmie chańskim, czyli:  wojsko zaporoskieukontentować, zaległe upominki oddać i jaki znacznyupominek pozwolić, a wreszcie, aby z powrotem ziemiepolskie ogniem i mieczem w lewą i prawą stronę ordawojować mogła"23.Warunki były ciężkie i, co gorsza, musiano się na niezgodzić.Zyskał jednak kanclerz czas do następnego dnia.Nocą przekazał królowi  życzenia" strony przeciwnej.Trudno było się zgodzić na tak upokarzające warunki, aleniestety nie widziano innej możliwości.Zerwanie rozmówgroziło przecież wznowieniem walk i prawdopodobnieśmiercią lub niewolą królewską.Wobec takiej perspektywykontynuowano układy.Następnego dnia rano znowu naprzeciw siebie wyjechaliwezyr i kanclerz.Ossolińskiemu towarzyszył wojewodaKisiel i podkanclerzy litewski Sapieha.Przy wezyrze,oprócz kilku murzów, znajdował się Bohdan Chmielnicki.Zgodnie z prośbą królewską powtórzoną teraz przezOssolińskiego, hetman miał przedstawić swoje żądania.Mieściły się one w 18 punktach, tzw.Punktach o potrzebachWojska Zaporoskiego.Na pierwszym miejscu Kozacystawiali żądanie przekazania im całej jurysdykcji w woje-wództwach kijowskim, czernihowskim i bracław-skim.W tychże województwach urzędy miały być zaj-mowane tylko przez ludzi obrządku prawosławnego.Oprócztego w miastach ukraińskich nie wolno było przebywać%7łydom, a na terenie wyżej wymienionych województwwojskom koronnym.Co dotyczyło wiary prawosławnej, tooczekiwano zniesienia unii brzeskiej z 1596 roku, a takżeoddania cerkwi zabranych przez unitów i postawienianowych w Krakowie i Lublinie.%7łyczono sobie podporząd-kowania metropolity kijowskiego patriarsze konstantyno-politańskiemu.Miejsca w senacie dla niniejszego met-ropolity i dwóch biskupów prawosławnych oraz zrównaniaw prawach religii rzymskokatolickiej i prawosławnej.Pozatym liczono na zniesienie biskupstwa kijowskiego i ogra-niczenia nadań na rzecz klasztorów katolickich na ziemiachUkrainy.Na koniec żądano przysięgi króla i sześciusenatorów gwarantującej prawa wiary i wyżej wypisanychpunktów24.To były najważniejsze żądania kozackie.Zanimjednak doszło do rozmów z Chmielnickim, prowadzonopertraktacje z chanem.Wezyr reprezentujący stronę tatarską zażyczył sobie napoczątek zagwarantowania czterdziestotysięcznego rejestruKozaków z Bohdanem Chmielnickim jako hetmanem naczele.Prócz hetmana wojskiem kozackim mógł dowodzićjedynie król.%7łądał jednak wezyr, by w razie potrzebyKozacy przychodzili z pomocą na każde wezwanie chana.Kolejnym punktem była sprawa haraczu [ Pobierz całość w formacie PDF ]