[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pulsjeszcze bił, ale całe ciało było porażone.Strzelił ponad prawym okiem, kula przeszła na wy-lot, a mózg wystąpił na wierzch otworem.Puszczono mu krew na ramieniu.Szła obficie, a onoddychał ciągle.Znaleziono krew na oparciu krzesła, przeto wywnioskowano, że popełnił samobójstwo sie-dząc przy biurku, potem zaś osunął się na ziemię i konwulsyjnie okręcił się wokół krzesła.Leżał twarzą zwrócony ku oknu, na plecach, zupełnie ubrany i obuty i miał na sobie błękitnyfrak i żółtą kamizelkę.W całym domu, w sąsiedztwie i mieście powstało wzburzenie.Albert zjawił się.PołożonoWertera na łóżku i przewiązano mu czoło.Twarz miał podobną zmarłemu i nie poruszał żad-nym członkiem.Płuca rzęziły strasznie, czasem słabo, czasem głośniej.co chwila oczekiwa-no końca.Wypił jedną tylko szklankę wina.Na pulpicie, otwarta, leżała Emilia Galotti69.*Nie każcież mi opowiadać o przerażeniu Alberta i o rozpaczy Loty.Na smutną wieść przyjechał stary komisarz70 co tchu i ucałował, płacząc rzewnie, konają-cego.Niebawem nadeszli pieszo starsi synowie jego i padli na kolana przy łóżku, bolejącniewymownie.Potem całowali mu ręce i usta, a najstarszy, którego Werter najgoręcej kochał,przywarł do jego ust, całował je aż do chwili skonu, a potem musiano go przemocą odrywaćod zwłok.Zmarł o dwunastej w południe.Obecność komisarza przyczyniła się do załagodze-nia całego zajścia i skutków.Koło jedenastej w nocy pochowano zmarłego w obranym prze-zeń miejscu.Za trumną szedł stary komisarz z synami, Albert nie był w stanie tego uczynić.Stan Loty budził obawy o jej życie.Ponieśli go do mogiły rękodzielnicy miejscy.Nie odpro-wadził ciała żaden z księży.69Szczegół ten zapożyczony także z opisu przebiegu śmierci Jeruzalama.Emilia Galotti, dramat Lessin-ga, 1772.Bohaterka dramatu, chroniąc się od hańby, ginie dobrowolnie z rąk ojca.70Werter popełnił samobójstwo w mieście; komisarz przyjechał z leśniczówki.67POSA
OWIEJohann Wolfgang Goethe, wybitny poeta, dramaturg, prozaik i eseista niemiecki, pochodziłz Frankfurtu nad Menem.Urodził się 28 sierpnia 1749 roku w bogatej rodzinie mieszczań-skiej.Jego ojciec, wykształcony prawnik, nabył wprawdzie tytuł radcy cesarskiego, ale niemógł z racji pochodzenia, piastować żadnego stanowiska w miejskiej administracji.Toteżwszystkie ambicje przelał na pierworodnego syna zapewnił mu wszechstronne wykształceniew domu, po czym skierował zaledwie szesnastoletniego Johanna na uniwersyteckie studiaprawnicze w Lipsku.Kierunek ten niezbyt pociągał przyszłego poetę.Czas studiów poświęciłon raczej na poznawanie wielkomiejskiego życia.Jego prawdziwą pasją stał się teatr, regular-nie bywał na przedstawieniach.Przeżył także pierwszy ze swych licznych romansów, a towa-rzyszące mu cierpienia i rozterki przyczyniły się do powstania najwcześniejszych utworówGoethego: wierszy i prób dramatycznych.W 1768 roku poeta, ciężko chory, musiał przerwać studia i wrócić na kurację do rodzinne-go miasta.Po powrocie do zdrowia, na wyraz
ne życzenie ojca kontynuował naukę na uniwer-sytecie w Strasburgu.Tam zetknął się z Johannem Gotfriedem Herderem ( 1744 - 1803 ),którego poglądy skierowały uwagę młodego poety na przeszłość Niemiec i piękno pieśni lu-dowych.Wtedy narodził się inspirowany twórczością Szekspira dramat Gotz von Berlichin-gen i, kontynuowany przez dziesięciolecia, pomysł dzieła o Fauście.Goethe przeżył takżekolejną miłość - do córki wiejskiego pastora z Sesenheim, Fryderyki Brion.Uczucie to za-owocowało pięknymi lirykami -  pieśniami sesenheimskimi.Kiedy ukończył studia w 1771roku, był już dość znanym poetą.Wbrew własnym chęciom podjął Goethe praktykę adwokacką w Wetzlarze, toteż bardziejniż praca w sądzie zajmowała go twórczość literacka i nowa, nieszczęśliwa miłość do Char-lotty Buff Kilkumiesięczny pobyt w tej miejscowości zaowocował Cierpieniami młodegoWertera, powieścią, której fabuła jest literackim przetworzeniem autentycznych przeżyć auto-ra.Tą powieścią, obok wczesnych poematów, dramatów i wierszy, współtworzył Goethe pre-romantyczny nurt literatury niemieckiej okresu  Burzy i Naporu ( Sturm und Drang ), przy-padającej na lata 70- te i 80- te XVIII wieku.Z czasem autor Fausta stał się jego głównymprzedstawicielem.Nazwa nurtu pochodzi od tytułu dramatu F.M.Klingera.Twórcy tego kie-runku w literaturze niemieckiej (F.G.Klopstock, G.E.Lessing, R.Lenz, L.Wagner, F.Schiller), inspirowani myślą J.J.Rousseau i J.G.Herdera, szukali w sztuce nowych wartości.Sprzeciwowi wobec klasycyzmu towarzyszyło przekonanie, że z
ródłem prawdziwej poezjijest twórczość ludowa, pierwotna.Za taką uznali dzieła Homera, Szekspira, Biblię i pieśniludowe.y
ródłem inspiracji stała się dla nich narodowa przeszłość historyczna, pojmowanajako wartość patriotyczna w dobie rozbicia i osłabienia Niemiec.Walczyli w swych utworacho zrównanie wszystkich stanów (sami pochodzili głównie z mieszczaństwa) i sprawiedliwośćspołeczną [ Pobierz całość w formacie PDF ]