[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jak zauwa\
ajÄ… R.Hammerl i J.Sambor:  Mo\
na ją [redundancję  A.P.] ujmowaćjako miarę zale\
ności strukturalnych między sygnałami, swoistą miarę stopnia zwartościsystemu. (HAMMERL&SAMBOR 1990:377).Cytowani ju\
wcześniej R.G.Piotrowskii L.Hoffmann zaproponowali nawet funkcyjny model zale\
noÅ›ci okreÅ›lajÄ…cej tempowzrostu ograniczeÅ„ kontekstowych w tekÅ›cie.W modelu tym H0 i H" wystÄ™pujÄ… jakostaÅ‚e (dla konkretnego przypadku), natomiast s jest współczynnikiem ograniczeÅ„ kontek-stowych:(27) H (k) = (H0 - H" ) Å" e-sk + H"Z perspektywy półwiecza widać, \
e teoria informacji odniosła w lingwistyce, zresztąnie tylko kwantytatywnej, wielki sukces, a jej terminy i pojęcia zadomowiły się tak\
ew estetyce, teorii literatury i filozofii (MOLES 1958, POR
BSKI 1986, LEWICKI 1987,SZANIAWSKI 1987, ZIOMEK 1990:142 158).Swą niekwestionowaną skuteczność w ana-lizie rozmaitych procesów komunikacyjnych zawdzięcza ona uniwersalności definicjiinformacji wprowadzonej przez C.Shannona.Dzięki temu ten sam aparat pojęciowyi matematyczny sprawdza się w opisie języków naturalnych i sztucznych, a tak\
e kodugenetycznego oraz wszelkich kodów semiotycznych  o ile tylko nada im się formęsymboliczną i umo\
liwi obliczenie prawdopodobieństw k-gramów na wystarczającodu\
ym korpusie.Prymarnie symboliczny (a nie numeryczny) charakter ma właśnietekst  przedmiot znakomitej większości analiz kwantytatywnych.Z punktu widzenia43Tabela cytowana za pracą HAMMERL&SAMBOR 1990:399.44Aby określić krytyczną wartość entropii, nale\
y podać dla Hk przedział ufności.Przykład testowaniahipotez statystycznych dla entropii k-gramów, wraz z określeniem ich rozkładu statystycznego i prze-działów ufności, podają J.M.Gottman (1990:46 49) i F.Bavaud (1998:215, por.te\
wzory 43 i 44 s.59).Drugi z wymienionych autorów określa mianem entropii warunkowej (fr.entropie conditionnelle) en-tropie k-gramów, które nie są to\
same z entropią warunkową, obliczaną na podstawie prawdopodobień-stw warunkowych.42sekwencyjnej analizy tekstu teoria informacji jest więc narzędziem komplementarnymw stosunku do teorii łańcuchów Markowa (oba podejścia posługują się pojęciem praw-dopodobieństwa i nie wymagają kwantyfikacji tekstu) oraz alternatywnym w stosunkudo analizy szeregów czasowych, w której konieczne jest zastąpienie badanych jedno-stek tekstowych liczbami.Dodajmy na zakończenie, \
e w cytowanej ju\
Bibliography of Quantitative Linguis-tics R.Köhlera (1995) teorii informacji poÅ›wiÄ™cono osobny dziaÅ‚, w którym cytowanychjest przeszÅ‚o dwieÅ›cie prac.Liczba ta jest zani\
ona, gdy\
nie uwzględnia publikacji ksią\
-kowych, poruszajÄ…cych ten temat fragmentarycznie.Poniewa\
lingwistyczne pracemateriałowe stosujące pojęcia i metodologię teorii informacji nale\
ą do klasycznegorepertuaru QL, a dla dalszego wywodu nie są szczególnie istotne, nie zostały tu omó-wione.Ich obszerny i reprezentatywny przegląd znalez
ć mo\
na w cytowanej wy\
ejmonografii R.Hammerla i J.Sambor (1990:361 451).5.3 TEORIA A
AC
CUCHÓW MARKOWAWa\
nym filarem wspierającym metodologicznie sekwencyjną analizę tekstu jest teoriałańcuchów Markowa, stanowiąca obecnie dział teorii procesów stochastycznych.Współ-cześnie znajduje ona zastosowanie w pracach z zakresu in\
ynierii językowej, zaliczanychdo nurtu NLP (ang.Natural Language Processing), poświęconych między innymi takimkwestiom, jak automatyczna analiza morfologiczno-składniowa (ang.parsing), analizai synteza mowy oraz budowa interfejsów komunikacyjnych typu text-to-speech i/lubspeech-to-text.Zagadnienia te mają jednak charakter wybitnie in\
ynierski i sytuują siępoza nurtem badań ogólnolingwistycznych, do którego zalicza się QL45.Wypada więcprzypomnieć, \
e najczęściej przez lingwistów cytowana praca A.A.Markowa z 1913 r.poświęcona jest zastosowaniu jego teorii zdarzeń zale\
nych do danych językowych.Zgod-nie ze współczesną terminologią nale\
ałoby ją określić jako przykład  dyskretnegomodelowania sekwencyjnej struktury tekstu w analizie stylometrycznej.Streścimytutaj lingwistyczne tezy tego artykułu, stawiając jednak na pierwszym planie jego histo-ryczne, a nie metodologiczne znaczenie.Następnie przedstawimy wyniki uzyskane przezM.Petruszewycz, która powtórzyła testy Markowa, posługując się obszerniejszym mate-riałem językowym.Markow poddał analizie losowo wybrane fragmenty poematu Eugeniusz OnieginA.Puszkina.Badany przez niego korpus miał łączną długość 20 000 liter (pominiętomiękkie i twarde znaki oraz odstępy międzywyrazowe).Warunki eksperymentu zdefinio-wano w ten sposób, \
e jako zdarzenia losowe określono kolejne pojawienia się spółgłosek(C) bądz
samogłosek (V) [ Pobierz całość w formacie PDF ]