[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.K.Mości, P.n.Miłościwego, protekcyą, do której że i ja z poddańską recurro suppiex submisyą, deprecor primum Pana mego Młgo Maiestatem, że mi privato przychodzi Pańskie poważne et multis ojczyzny curis zatrudnione turbować ucho; jednak nie moja w tym wina, ale tych, którzy, mając swego dosyć, chciwie na cudze zbiory zaostrzyli apetyty.Byłem żołnierzem non per intervalla, ale continue służąc, przesłużyłem florem aetatis cum dispendio zdrowia i fortun.Mam świadki cicatrices i moich kommilitonów, których jeszcze widzę wiele in ordine equestri i w senacie przy boku W.K Mości, P.m.Młgo.Nie p[oczuwa]m się w żadnym takim postępku, za który dobra konfiskują; nie winienem nikomu nic.Jmść pan margrabia piń-czowski ex bene placito wziął mi substancyą i, prawie rzec mogę, reliquias nieprzesłużonej do ostatka na usłudze tej Rzpli-tej sztuki chleba ojczystej.Nie wykroczyłem extra orbitam or-dinationis, ponieważ lege [non], vetitum dawałem na arendę, co jest antiquo usu practicatum; dawałem nie na prywatne ekspensa, ale in departitionem dawnych magrabskich długów, zaraz prawie post fundatam ordinationem zostawionych, o czym kontrakt docet; dawałem legitimo tutori, stryjowi rodzonemu, który wyrachował się z tych pieniędzy, ode mnie wziętych, suk-cesorowi i kwit de tutela otrzymał cum approbatione kontraktów et certitudine pretensyj naszych.Nie wiem tedy: z dzierżawy mię wygnano, pieniędzy nie oddawszy, i to, co było in.1 et supellectili per subordinatos już tak rzec mogę, In praedam pozabierawszy.Boli mię, Miłościwy, Najjaśniejszy Królu, Panie mój miłościwy, strata ubogiej mojej substancyej, ale i to niemniej boli, że sine sodo doloris sam siebie tylko widzę na tym celu nieszczęśliwości, bo wszyscy contrahentes etiam obligatorii jedni ex asse już są satisfacti, drudzy hucusque zostają w po-sesyej, mnie tylko jednego - nie wiem, z jakiej okazyej, taka Ichmościów potkała łaska, że nie przestają saevire na ubogą substancyą bez żadnej przyczyny, ale z samej tylko przeciwko osobie uwziętości".Słuchał król diligenter, a skorom skończył, rzecze: „Trzeba by na to odpowiedzieć z pismem: Habetis legem et prophe-tas.Od czegóż trybunały, od czegóż insze subsellia, tylko żeby [kożdemu działa się] należytą sprawiedliwość, choćby z największego pana, ale kiedy się to i o nasze uszy obija, z wielką chęcią apponemus curam, żeby się takie bezprawie nie działo".Było przy tym w pokoju ludzi kilkanaście z senatu i z posłów.Rzecze król do oboźnego koronnego, Chełmskiego: „Waszeć tam bliski sąsiad, co to za sprawa?" Odpowie Chełmski: „To wiem, Miłościwy Panie, że szlachcic dał substancyą i był zawsze nie jak dzierżawcą, ale jak poczciwym podskarbim, bo w kożdych najcięższych potrzebach do niego najpoufalszy nad innych rekurs, bo czasem i sto złotych ledwie przenocowało w domu; kiedy ze Gdańska powrócił, miano po nim pocztę, nie dano się i ucieszyć pieniądzmi, pisano mu tytuł: „Dobrodzieju'', afektem jego i uczynnością zaszczycano się między ludźmi, pro exemplo boni amici [podając.Ale] kiedy wracać albo w dalszą posesyą majętność puścić, nie miło o tym słuchać.Zgoła, dwaj potentiores uwzięli się na szlachcica, żeby go z substancyej wyzuć, protractione litigiorum wyniszczyć - verbo dicam: wniwecz obrócić tego, który dla domu ich czynił satis super-1 W tym miejscu rękopis uszkodzony.que.Siła by o tym mówić; po prostu, z nikim się dobrze nie obejdą; ze mną samym o też dobra, które także trzymałem po bracie moim, jakie wzniecili hałasy, wiadomo jest W.K.Mści, P.M.Młmu, w jakie mię wciągnęli litigia i koszty.Bóg widzi, żem więcej wydał na prawo, niżeli mi Olszówka przez te sześć lat dzierżawy mojej uczyniła.Lubo bym ci mógł, wspomniawszy anteacta wymówić ad personam: Perditio tua ex te, ale żem chrześcijanin, urągać mi się z cu[dzego nieszczęśjcia nie godzi; to tylko mówię, że i w tej [okazyej] będzie, jako [i z]e mną, albo i gorzej; [będą] go w koszty [wpędzać], w turbacye, będą go niszczyć., żeby się kłaniał, prosił o swoje własne pieniądze, które on z ochotą dawał, a potem dadzą mu, co zechcą, bo taka u nich moda.Krótko mówiąc, wielkie w tej ordynacyej dzieją się inconvenientia; expedit albo ją znieść, albo ją ad de-bitam formam przyprowadzić, bo z tej ordynacyej ani Bogu świeczki, jako mówią, ani komu inszemu ożoga1; to onus włożyło prawo in capita antecesorów Waszej Królewskiej Mości, które teraz in personam samego W.K.Mści i Rzpltej redundat.Incumbit tedy subvenire oppresso jako temu, który w oczach W.K.Mści wszelakie w tej ojczyźnie meruit respekty i teraz meretur, jako swoją osobą tak i przez swoich krewnych.Oto i teraz synowiec jego a towarzysz spod chorągwie mojej, przed lat półtora w niewolą wzięty, powrócił ante triduum z Krymu, usadziwszy tam na swoim miejscu towarzysza, żeby tym prędzej mógł się sam postarać o okup; i już in parte dobry stryj jednego znacznego kupił mu Tatara u pana Gołyńskiego, porucznika; drugi Tatar, o którego kazano mu się postarać, żeby go za siebie wyzwolił, hunc et non alium, jest między więźniami W.K.Mści; suplikuje o ten niewolnik do majestatu W.K.Mści i ja moje za nim wnoszę instancyą, jako za dobrym żołnierzem i towarzyszem niepoślednim; jest tu ante fores".Rzecze król: „Wołać go tu!" Poskoczył oboźny ku drzwiom; jam go poprzedził.Wyńdę - nie masz go w tej kamerze; idę do średniego1 Ożóg - kij.pokoju, bo się to działo in cubiculo, gdzie król sypia, aż tam kortyzan1 królewski obłapia go, ściska go, całuje, płacze nad nim; obstąp[iło go mnóstwo] posłów i inszych różnych, bo też.2 widywał się tam.wówczas, kiedy królowa przez niego i przez drugiego Francuza posłała.dwadzieścia tysięcy czerwonych złotych suplementu do obozu.Te czerwone złote byli utracili przez głupstwo.Ale tej dygresyej3 dawszy pokój, wracam się ad rem.Rzekłem synowcowi: „Pójdź Wść do króla!" Przyszedł; przyjął go król milusieńko; pytał, u kogo siedział, jakim przypadkiem był wzięty, pytał go o sułtanów, o mu-rzów4 znajomych, o niektórych też niewolników.Prawił mu wszystko.Następowała potem sesya, poczęli się senatorowie schodzić do pokoju.Król rzecze Matczyńskiemu, koniuszemu natenczas koronnemu: „Proszę Wści, żeby napisać asygnacyą i oddać ad manus pana Paska, tego, który z niewoli wyszedł, żeby ad pri-mam reguisitionem wydano w Żółkwi tamtego Tatara".Do mnie zaś obróciwszy się, mówi: „Będzie to curae nostrae, aby Wść w krzywdzie swojej ukontentowanie otrzymał]".Znowu oboź-ny koronny rzecze: „Miłościwy Panie, zabiera się tu w tej oka-zyej na wielki tumult in ordine equestri bo są z kilku województw artykuły i z mego sejmiku, żeby się przy tym oponować i produkować to in facie publica".Odpowie król: „Wiemy o tym, ale znajdziemy sposób, że się to uspokoi sine maiori motu".Do mnie rzecze: „Wść bądź bonae spei, jako ten, który zarabiasz sobie na należyte w tej ojczyźnie respekty; będziesz satisfactus".A wtem zaraz przede drzwiami już ubranego i czekającego dominikana wysłuchawszy mszej, poszedł do senatu i zasiadł.To się agitowało 15 Martii.Sejm się począł nachylać do zerwania.Król consternatus tymi niezgodami oraz i nowiną1 Kortyzan - dworzanin (włoskie cortegiano).2 Znów rękopis w tym miejscu uszkodzony.3 Dygresja - odstępstwo [ Pobierz całość w formacie PDF ]