[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wspomnienia o własnej niekonsekwencji opadły go tłumnie.Uznawał zawsze wyższość helleńskiego poganizmu nad chrześcijaństwem, a przecież cywilizacja helleńska nie odnosiła się z pogardą do kobiet utrzymujących nielegalne stosunki.W każdym razie powinien był się zastanowić, czy słuszny jest jego instynktowny, a pewnie odziedziczony wraz z mistyczną wiarą wstręt do dziewczyny pozbawionej dziewictwa, wtedy przynajmniej, gdy zostało jej ono odebrane w sposób podstępny.Ogarnęły go wyrzuty.Słowa Izy Huett nie zatarły się w jego pamięci i teraz wróciły z nową siłą.Na zapytanie, czy go kocha, odpowiedziała twierdząco.Lecz gdy zapytał, czy go kocha więcej niż Tessa, Iza odrzekła: “Nie, Tessa byłaby chętnie oddała za pana życie, a ja nie mogłabym zrobić nic więcej."Przypomniała mu się Tessa taka, jaką widział w dniu ślubu.Z jaką miłością patrzyła na niego! Jak chwytała każde jego słowo, jak gdyby były to słowa samego Boga! A podczas tego okropnego wieczoru przy kominku, gdy otworzyła przed nim swą pełną prostoty duszę, jak żałośnie wyglądała w świetle ognia, kiedy nie mogła zrozumieć, że miłość i opieka Angela mogą jej być odjęte.W ten sposób z oskarżyciela stawał się obrońcą.Niegdyś z ust jego padły o niej cyniczne słowa, ale mężczyzna nie może pozostać zawsze cynikiem, więc je teraz cofnął.Błąd, jaki popełnił wypowiadając je, wynikał stąd, że pozwolił sobie poddać się wpływowi zasad ogólnych z pominięciem wypadków szczególnych.Ale takie rozumowanie jest nieco przestarzałe.Dziś kochankowie i mężowie już go zaniechali.Że Clare był dla Tessy surowy, to nie ulega wątpliwości.Mężczyźni zbyt często bywają szorstcy i surowi względem kobiet, które kochają lub kochali; tak samo kobiety względem mężczyzn.A mimo to ową surowość można by nazwać tkliwością, gdy się ją porówna z brakiem wyrozumiałości i ogólną szorstką surowością, pośród której wzrastali; z surowością sytuacji życiowej w stosunku do temperamentu, środków zapobiegawczych wobec celów, które pragnęli osiągnąć, dnia dzisiejszego wobec tego, co było wczoraj, przyszłości wobec teraźniejszości.Historyczne znaczenie rodziny Tessy, całego szeregu władczych pokoleń d'Urberville'ów, których niegdyś lekceważył jako siłę zużytą, teraz wzruszało go.Dlaczegóż nie widział różnicy między ich wartością polityczną a poetyczną? Oglądane w tym aspekcie pochodzenie jego żony miało ogromne znaczenie.Aczkolwiek dla ekonomisty pozbawione było wartości, to dla poety lub moralizatora było przyczynkiem do badań nad zagadnieniem schyłku i upadku rodów.Owa wytworność krwi i nazwiska biednej Tessy zostanie niebawem zapomniana; podobnemu zapomnieniu ulegnie również jej łączność z marmurowymi grobowcami w Kingsbere i spoczywającymi w nich szczątkami jej przodków.Tak czas bezlitośnie niweczy własne romantyczne wizje.Przypominając sobie szczegół po szczególe rysy jej twarzy Angel zdawał się widzieć w niej przebłyski owej godności cechującej niegdyś jej prababki, wielkie damy: owa asocjacja wywoływała w nim teraz dreszcz, który odczuwał już dawniej, lecz który wtedy wywoływał w nim uczucie niesmaku.Mimo swej skalanej przeszłości Tessa zachowała w sobie więcej świeżości niż inne jej rówieśnice.Czyż zbiór winnych kiści Efraima nie był lepszy od owoców winobrania Abi-ezera?Tak mówiła odradzająca się miłość przygotowując drogę do przyjęcia tkliwego i gorącego wezwania Tessy, które zostało właśnie przesłane Angelowi przez ojca, aczkolwiek ze względu na ogromną odległość nieprędko mogło doń dotrzeć.Tymczasem nadzieje piszącej, że Angel w odpowiedzi na tę prośbę przyjedzie, na przemian malały lub wzrastały.Malały wobec faktu, że przyczyna ich rozstania nie zmieniła się i nigdy się nie zmieni, a także dlatego, że skoro jej obecność nie zdołała tych wspomnień zatrzeć, to tym bardziej nie mogła tego sprawić jej nieobecność.Jednocześnie Tessa w swej tkliwości zadawała sobie pytanie, czym mogłaby mu zrobić największą przyjemność, gdyby przyjechał.Nieraz wzdychała myśląc z żalem, że w swoim czasie nie zwracała większej uwagi na melodie grane przez Angela na harfie i nie wypytała go dokładniej, które piosenki śpiewane przez wiejskie dziewczęta lubi najbardziej.Mimochodem zwróciła się z tym pytaniem do Amby'ego, parobka, który przybył za Izą z Talbothays; Amby przypadkiem pamiętał, że spośród pieśni śpiewanych w mleczarni podczas dojenia krów Clare lubił najwięcej Ogródek Kupidyna, Mam sfory gończych psów i O świtaniu.Natomiast zdawał się nie lubić Spodni krawca i Wyrosło mi ślicznie, mimo że były to bardzo ładne melodie.Tessa zapragnęła gorąco nauczyć się ładnie śpiewać te pieśni – i w chwilach wolnych ćwiczyła się w śpiewie.Szczególnie polubiła O świtaniu:O, wstań już, wstań!I dla dziewczyny twejWiązankę śliczną złóżZ pachnących słodko róż.Turkawkl, drobne ptaszki,Budują sobie gniazdkaPośród gałęzi drzewW majowe wczesne rano,O świtaniu.Nawet kamienne serce zmiękłoby słysząc, jak śpiewa te proste piosenki, ilekroć pracowała z dala od innych dziewcząt przy chłodnej, suchej pogodzie.Na myśl, że może mimo wszystko Angel nie zechce do niej wrócić, łzy toczyły się po jej policzkach, a proste, naiwne słowa pieśni odbijały się smutnym, ironicznym echem w zbolałym sercu śpiewaczki.Była tak zatopiona w marzeniach, że zdawała się nie widzieć, iż czas mija, dnie stają się coraz dłuższe, zbliża się już święto Zwiastowania, a wkrótce po nim nadejdzie święto Matki Boskiej Kwietnej – końcowy termin najmu pracy.Zanim jednak kwartał dobiegł końca, zdarzyło się coś, co skierowało jej myśli na inne sprawy.Pewnego wieczoru siedziała jak zwykle w domu, w dolnym pokoju razem z całą rodziną swych gospodarzy, gdy ktoś zapukał do drzwi i zapytał o nią.Przez uchylone drzwi ujrzała w mierzchnącym świetle jakąś postać wzrostu dorosłej kobiety, a szczupłą jak dziecko; była to wysoka, smukła dziewczynka, którą poznała w mroku dopiero wtedy, gdy ta zawołała na nią po imieniu – Tesso!– Czyżby to Liza-Lu? – zapytała, zaskoczona [ Pobierz całość w formacie PDF ]