ADAM MICKIEWICZ pantadeusz

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.To wyrzek�szy, przewróci� talerz dnem do góryNa znak, �e jeS� nie b�dzie, i milcza� ponury.363 Panie Dobrzy�ski - rzek� mu jenera� D�browski -Ty� to jesteS ów s�awny r�bacz KoSciuszkowski,�w Maciej, zwany Rózga! Znam ciebie ze s�awy.I prosz�, takiS dot�d czerstwy, taki �wawy!Ile� to lat min�o! Patrz, jam si� podstarza�,Patrz, i Kniaziewiczowi ju� si� w�os poszarza�,A ty jeszcze z m�odszymi móg�byS pójS� w zapasy,I Rózga twoja kwitnie pono jak przed czasy;S�ysza�em, �eS niedawno Moskalów o�wiczy�.Lecz gdzie s� bracia twoi? Niezmiernie bym �yczy�Widzie� te Scyzoryki i te wasze Brzytwy,Ostatnie egzemplarze starodawnej Litwy. Jenerale - rzek� S�dzia - po owem zwyci�stwiePrawie wszyscy Dobrzy�scy schronili si� w Ksi�stwie;Zapewne do którego weszli legijonu! W istocie - odpowiedzia� m�ody szef szwadronu -Mam w drugiej kompaniji w�sate straszyd�o,Wachmistrza Dobrzy�skiego, co si� zwie Kropid�o,A Mazury zowi� go litewskim niedxwiedziem.JeSli Jenera� ka�e, to go tu przywiedziem. Jest - rzek� porucznik - kilku innych rodem z Litwy,Jeden �o�nierz znajomy pod imieniem BrzytwyI drugi, co z tromblonem jexdzi na flankiery;S� tak�e w pu�ku strzelców dwa grenadyjeryDobrzy�scy. Ale, ale, o ich naczelniku -Rzek� Jenera� - chc� wiedzie�, o tym Scyzoryku,364O którym mnie Pan Wojski tyle prawi� cudów,Jakby o jednym z owych dawnych wielkoludów. Scyzoryk - rzecze Wojski - cho� nie egzulowa�,Ale boj�c si� Sledztwa, przed Moskw� si� schowa�;Ca�� zim� nieborak tu�a� si� po lasach,Teraz dopiero wyszed�; w tych wojennych czasachMóg�by si� na co przyda�, jest rycerskim cz�ekiem,Szkoda tylko, �e troch� przyciSniony wiekiem.Lecz owó� on!.Tu Wojski palcem wskaza� w sieni,Gdzie czeladx i wieSniacy stali nat�oczeni,A nad wszystkich g�owami �ysina b�yszcz�caUkaza�a si� nagle jak pe�nia miesi�ca,Trzykro� wesz�a i trzykro� znik�a w g�ów ob�oku;Klucznik id�c k�ania� si�, a� doby� si� z t�okuI rzek� : JaSnie Wielmo�ny Koronny HetmanieCzy Jenerale, mniejsza o tytu�owanie,Jam jest R�baj�o, staj� na twe zawo�anieZ tym moim Scyzorykiem, który nie z oprawyAni z napisów, ale z hartu naby� s�awy,�e nawet o nim JaSnie Wielmo�ny Pan wiedzia�.Gdyby on gada� umia�, mo�e by powiedzia�Cokolwiek na pochwa�� i tej starej r�ki,Która s�u�y�a d�ugo, wiernie, Bogu dzi�ki,Ojczyxnie tudzie� panów Horeszków rodzinie,365Czego pami�� dotychczas mi�dzy ludxmi s�ynie.Mopanku! rzadko który pisarz prowentowyTak zr�cznie temperuje pióra, jak on g�owy.D�ugo liczy�! A nosów i uszu bez liku!A nie ma �adnej szczerby na tym ScyzorykuI �aden go nie splami� zbojecki uczynek,Tylko otwarta wojna albo pojedynek.Raz tylko! Panie, daj mu wieczny odpoczynek,Bezbronnego cz�owieka, niestety, sprz�tniono!A i to, Bóg mi Swiadkiem, pro publico bono. Poka� no - rzek� Smiej�c si� jenera� D�browski -A to pi�kny scyzoryk, istny miecz katowski!I z zadziwieniem wielki rapier opatrywa�,I innym oficerom w kolej pokazywa�;Probowali go wszyscy, ale ledwie któryZ oficerów móg� podnieS� ten rapier do góry.Mówiono, �e Dembi�ski, s�awny r�ki si��,Podxwign��by szablic�, lecz go tam nie by�o.Z obecnych zaS tylko szef szwadronu, Dwernicki,I dowódca plutonu, porucznik Ró�ycki,Potrafili obraca� tym �elaznym dr�giem;I tak rapier na prob� szed� z r�k do r�k ci�giem.Lecz jenera� Kniaziewicz, wzrostem najs�uszniejszy,Pokaza�o si�, i� by� w r�ku najsilniejszy.Uj�wszy rapier, lekko jakby szpad� dxwign��I nad g�owami goSci b�yskawic� mign��,Przypominaj�c polskie fechtarskie wykr�ty:366K r z y � o w � s z t u k �, m � y � c a,c i o s k r z y w y, r a z c i � t y,C i o s k r a d z i o n y i t e m p yk o n t r p u n k t ó w, t e r c e t ó w,Które te� umia�, bo by� ze Szko�y Kadetów.Gdy Smiej�c si� fechtowa�, R�baj�o ju� kl�cza�,Obj�� go za kolana i ze �zami j�cza�Za ka�dym zwrotem miecza: Pi�knie! Jenerale,CzyS by� konfederatem? Pi�knie, doskonale!To sztych Pu�awskich! Tak si� Dzier�anowski sk�ada�!To sztych Sawy! Któ� Panu tak r�k� uk�ada�?Chyba Maciej Dobrzy�ski! A to, Jenerale,Mój wynalazek, dalbóg mój, ja si� nie chwal�,To ci�cie znane tylko w R�baj�ów zaScianku,Od mojego imienia zwane c i o s m o p a n k u.Któ� to Pana nauczy�? To jest moje ci�cie,Moje!Wsta�, Jenera�a porwawszy w obj�cie. Teraz umr� spokojnie! Jest przecie na SwiecieCz�owiek, który przytuli moje drogie dzieci�;Bo wszak nad tem od dawna dzie� i noc bolej�,Czy po Smierci ten rapier mój nie zerdzewieje!Otó� nie zerdzewieje! Mój JaSnie Wielmo�nyJenerale, wybacz mi, porzu�cie te ro�ny,Niemieckie szpadki, to wstyd szlacheckiemu dzieckuNosi� ten kijek; wexmij szabl� po szlachecku!Oto ten mój Scyzoryk u nóg Twoich sk�adam,To jest, co najdro�szego na Swiecie posiadam.367Nie mia�em nigdy �ony, nie mia�em dzieci�cia,On by� �on� i dzieckiem; z mojego obj�ciaNigdy on nie wychodzi�; od rana do mrokuPieSci�em go, on w nocy sypia� przy mym boku!A kiedym si� zestarza�, nad �ó�kiem na ScianieWisia�, jako nad �ydem Bo�e przykazanie!MySli�em zakopa� go razem z r�k� w grobie,Lecz znalaz�em dziedzica! - Niechaj s�u�y Tobie!Jenera� wpó� Smiej�c si�, a na wpó� wzruszony: Kolego - rzek� - je�eli ust�pisz mnie �onyI dziecka, to zostaniesz przez reszt� �ywotaBardzo samotny, stary, wdowiec i sierota!Powiedz, czem ci ten drogi dar mam wynagrodzi�I czem twoje sieroctwo i wdowstwo os�odzi�? Czy ja Cybulski? - rzecze na to Klucznik z �alem -Co �on� przegra�, graj�c w mariasza z Moskalem,Jak o tem pieS� powiada? - Ja mam dosy� na tem,�e mój Scyzoryk jeszcze zab�ySnie przed SwiatemW takim r�ku! - Niech tylko Jenera� pami�ta,Aby tasiemka by�a d�uga, rozci�gni�ta,Bo to d�ugie; a zawsze od lewego uchaCi�� obur�cz, to przetniesz od g�owy do brzucha.Jenera� wzi�� Scyzoryk, lecz �e bardzo d�ugi,Nie móg� nosi�, w furgonie schowa�y go s�ugi.Co si� z nim sta�o, ró�nie powiadaj� o tem,Lecz nikt pewnie nie wiedzia� ni wtenczas, ni potem [ Pobierz całość w formacie PDF ]