WÄ…tki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.PrzygotowujÄ…c siÄ™ do podróży, wyekwipowaÅ‚ ogromne Å‚odzie - w każdej mogÅ‚o siÄ™347 zmieÅ›cić ponad stu ludzi.Aodzie posiadaÅ‚y wysokie, podobne do szyi Å‚abÄ™dzia, dziobyi takież wysokie rufy.JednÄ… Å‚odziÄ… dowodziÅ‚ sam Hotu-matua, drugÄ… - wódz Tuu-ko-ihu, mążsiostry Hotu-matuy.Razem z nimi odpÅ‚ynÄ…Å‚ wielki znawca roÅ›lin Teke i artysta-budowniczyNuku Kehu.Przed ruszeniem w drogÄ™ znawca roÅ›lin uznaÅ‚, że posiada za maÅ‚o gatunków jamsu*.UdaÅ‚ siÄ™ on wraz ze swymi pomocnikami do wodza Maeha, posiadajÄ…cego znakomiteplantacje.W czasie, w którym Teke zabawiaÅ‚ bogatego wodza rozmowÄ…, jego pomocnicyukradli na plantacji dwa kosze nowych gatunków jamsu.Aodzie odpÅ‚ynęły.Oprócz kilkuset ludzi (wedÅ‚ug różnych wersji w każdej Å‚odziznajdowaÅ‚o siÄ™ od stu do czterystu osób) zaÅ‚adowano je różnymi gatunkami jamsu i bananów,trzciny cukrowej i sÅ‚odkiego kartofla oraz roÅ›linami sÅ‚użącymi do wyrobu powrozówi roÅ›linami, z których można uzyskiwać żółty i biaÅ‚y barwnik; wziÄ™to ogromnÄ… ilośćorzechów, jako żywność na pierwsze dni po lÄ…dowaniu (skorupy tych orzechów możnaznalezć w starych pieczarach).Zabrano sadzonki drzew toro-moro, z których drewna można wykonywać przeróżnewyroby.NaÅ‚apano kur.W koÅ„cu, jak mówiÄ… legendy, Hotu-matua wiózÅ‚ ze sobÄ… sześćdziesiÄ…tsiedem tabliczek z pismem kohau rongo-rongo.Podróż trwaÅ‚a dwa miesiÄ…ce.Pewnego rana żeglarze ujrzeli Rapa-nui.PierwszywysiadÅ‚ Hotu-matua.Na brzegu zatoki Anakena zbudowano dom i gliniany piec dla Hotu-matuy oraz domdla jego żony, która w czasie podróży powiÅ‚a syna, nazwanego Tuu-ma-heke, ogÅ‚oszonegonastÄ™pcÄ… wielkiego wodza.Na wyspie brak byÅ‚o strumieni i zródeÅ‚ wody.Hotu-matua szybkoprzygotowaÅ‚ budowÄ™ zbiorników do gromadzenia wody deszczowej.Wkrótce ich pokojowe zajÄ™cia zostaÅ‚y przerwane.PrzeklÄ™ty wróg Hotu-matuy,Å›lubujÄ…cy zemstÄ™ Oroi, przekradÅ‚ siÄ™ w przebraniu sÅ‚ugi na łódz Tuu-ko-ihu i po wylÄ…dowaniuukryÅ‚ siÄ™ w miasteczku do dziÅ› nazywajÄ…cym siÄ™ Oroi.ZledziÅ‚ on i mordowaÅ‚ bezbronnychosadników, a pewnego razu przygotowaÅ‚ zasadzkÄ™ na samego Hotu-matuÄ™.PrzemyÅ›lny wódzspostrzegÅ‚ puÅ‚apkÄ™, a podstÄ™pnego Oroi spotkaÅ‚ los, jaki szykowaÅ‚ swemu przeciwnikowi.Schwytano go w sieć i zabito.*** Bot.pochrzyn, Dioscorea batatas, ang.Yam - jadalne bulwy korzeniowe.** WedÅ‚ug innej wersji Oroi przeciÄ…gnÄ…Å‚ przez Å›cieżkÄ™ linÄ™.Hotu-matua dojrzaÅ‚ linÄ™, udaÅ‚zaplÄ…tanego i padÅ‚ na trawÄ™.Gdy Oroi przybiegÅ‚, aby go zabić, Hotu-matua zerwaÅ‚ siÄ™i roztrzaskaÅ‚ mu gÅ‚owÄ™ swÄ… maczugÄ….348 UpÅ‚ywaÅ‚y lata.Hotu-matua postarzaÅ‚ siÄ™ i straciÅ‚ wzrok.Jego szeÅ›ciu synów,urodzonych na Wyspie Wielkanocnej, byÅ‚o już dorosÅ‚ymi mężczyznami.CzujÄ…c zbliżajÄ…cÄ… sięśmierć, wielki wódz wezwaÅ‚ ich i podzieliÅ‚ miÄ™dzy nich WyspÄ™.Potem napiÅ‚ siÄ™ wodyi patrzÄ…c w kierunku dalekiej ojczyzny zawoÅ‚aÅ‚:  Niech zapieje kur! GÅ‚os koguta doleciaÅ‚ zzaoceanu* i wielki Hotu-matua skonaÅ‚.Po Å›mierci ojca najstarszy syn Tuu-ma-heke nie chciaÅ‚ pozostać na Wyspie i odpÅ‚ynÄ…Å‚do kraju swych przodków.WÅ‚adzÄ™ objÄ…Å‚ dowódca drugiej Å‚odzi Tuu-ko-ihu, a po nim wnukHotu-matuy.PRZYBYCIE «DAUGOUCHYCH»W niedÅ‚ugim czasie po wylÄ…dowaniu Hotu-matuy i jego towarzyszy na WyspÄ™WielkanocnÄ… przybyli nowi osadnicy. Nowi przybyli bez kobiet i osiedlili siÄ™ na półwyspiePoike.Jak dÅ‚ugo tam przebywali, w jaki sposób przejÄ™li część Wyspy od współtowarzyszyHotu-matuy, o tym legendy nie wspominajÄ….Nie wspominajÄ… również ni sÅ‚owem, w jakisposób  nowicjusze zaczÄ™li rzÄ…dzić pierwszymi osadnikami i zmusili ich do wznoszeniagigantycznych posÄ…gów i kamiennych ahu.Natomiast dokÅ‚adnie i szczegółowo opowiadajÄ…stare podania o tym, jak tych przybyszów wytÄ™piono.Hanau Eepe (tak nazywali siÄ™  nowi ) powiedzieli do Hanau Momoko (pierwszychosadników z drużyny Hotu-matuy):  Idzcie i powrzucajcie do morza wszystkie kamienie.Tymi sÅ‚owami zaczyna siÄ™ historia wojny i pogromu  nowych.Hanau Momokoodpowiedzieli:  Nie chcemy dzwigać kamieni, które sÄ… nam potrzebne do pieczenia sÅ‚odkiegokartofla, bananów, trzciny cukrowej, nie pozostawimy naszych upraw, by wiÄ™dÅ‚y lubdziczaÅ‚y. ZezÅ‚oÅ›ciÅ‚o to Hanau Eepe.Choć wielki byÅ‚ gniew Hanau Eepe, wiÄ™cej powodów do niezadowolenia mieli ichpoddani.Nie mogli oni pracować na swych polach, gdyż musieli dzwigać kamienie dlaprzybyszów.Na Wyspie rozpowszechniaÅ‚o siÄ™ ludożerstwo.Kiedy niejaki Ko Ita, pochodzÄ…cyz Hanau Eepe, zabiÅ‚ trzydzieÅ›cioro dzieci, aby je zjeść, wzburzenie dosiÄ™gÅ‚o szczytui uciemiężeni powstali.* Tekst niejasny na skutek skrótu.Hotu-matua patrzyÅ‚ w kierunku swej porzuconej ojczyznyMaraerenga.WezwaÅ‚ do siebie cztery bóstwa zamieszkujÄ…ce dawnÄ… ojczyznÄ™ i oÅ›wiadczyÅ‚ im:nadszedÅ‚ czas, by zapiaÅ‚ kur.Wówczas zapiaÅ‚ kogut w Maraerenga, a gÅ‚os jego doszedÅ‚ doWyspy Wielkanocnej.349 Na caÅ‚ej Wyspie przystÄ…piono do tÄ™pienia znienawidzonych Hanau Eepe.Zaborcyw panice uciekli i umocnili siÄ™ na półwyspie Poike.PrzecinajÄ…cy półwysep z północy napoÅ‚udnie rów wypeÅ‚nili suchÄ… trawÄ….Chcieli zwabić do tego rowu przeciwnika i tam gospalić.Zdradziecki ten podstÄ™p nie udaÅ‚ siÄ™: sekret o puÅ‚apce zdradziÅ‚a żona jednego z HanauEepe.O Å›wicie Hanau Momoko napadli wrogów od tyÅ‚u, zapÄ™dzili do rowu i podpalili trawÄ™.Tylko dwu ocalaÅ‚o.Z krzykiem:  Oro! Oro! Oro! uciekli i schronili siÄ™ w pieczarze, alei tutaj doÅ›cigli ich przeÅ›ladowcy.Jednego zabito i tylko ostatniemu Hanau Eepe darowanożycie: nazwano go Ororoina.Jest to postać historyczna, po której pozostaÅ‚o osiem pokoleÅ„.Ororoina daÅ‚ poczÄ…tek rodowi, z którego wywodzÄ… siÄ™ niektórzy współczeÅ›ni mieszkaÅ„cyWyspy, a wÅ›ród nich wójt Pedro Atan.Analiza popioÅ‚u przeprowadzona przy pomocy radioaktywnego wÄ™gla pozwoliÅ‚aokreÅ›lić czas zagÅ‚ady Hanau Eepe na okres miÄ™dzy 1580 a 1780 r., wówczas bowiem w rowiepaliÅ‚ siÄ™ wielki ogieÅ„.Kiedy jednak przybyli Hanau Eepe na WyspÄ™ WielkanocnÄ… i ile lat tutajgospodarowali? Kim byli ci zagadkowi przybysze, którzy zmusili miejscowÄ… ludność dobudowy posÄ…gów i ahu, przybyli bez kobiet, mieli zwyczaj rozciÄ…gania uszu (stÄ…d nazwadÅ‚ugousi) i uprawiali ludożerstwo?ZWITY ZWIZEK-ARIOIUczona angielska Routledge-Scoresby zakÅ‚adaÅ‚a, że Hanau Eepe byli potomkamiMelanezyjczyków; którzy przybyli na WyspÄ™ WielkanocnÄ… jeszcze przed naszÄ… erÄ….Równieżza Melanezyjczyków uważaÅ‚ ich Sebastian Englert: tym, że ich przybycie na WyspÄ™WielkanocnÄ… okreÅ›liÅ‚ na poczÄ…tek XVII w.Thor Heyerdahl byÅ‚ zdania, że  dÅ‚ugousi przybylize starożytnego Peru.Niemniej jednak bardzo obfite sÄ… dane, z których wynika, że na WyspieWielkanocnej nie byÅ‚o dwu różnych ras.Imiona Hanau Eepe, jakie przetrwaÅ‚y do naszychczasów, sÄ… czÄ™sto polinezyjskie [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • mikr.xlx.pl
  • Powered by MyScript