Norw

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Te plany są prostsze odnajprostszych figur geometrycznych. Tę nieumiejętność odpowiedziałem na to usprawiedliwia poniekąd Panteon, Kolo-seum, Fortuna Yirilis, Vesta, Zwiątynia Pokoju itd.B.uśmiechnął się smutnie.I mówiłem dalej: Gdyby kiedyś znaleziono te plany pokolorowane elegancko, których dzisiaj pełno nawystawach, trzeba by stu nowych Witruwiuszów i sto razy śmielszych w przypuszczaniu,ażeby współczesnym dać pojęcie, jakich to pomników śladu nawet nie zostało na ziemi! Tyl-ko, widzisz, nic tu nie zginęło, co p r a w d z i w i e p i ę k n e, bo to ma w sobie nieśmier-telności iskrę, miłość! Trzeba gmachu p i ę k n e g o, ażeby mógł piękną być ruiną.Trzebapięknej ruiny, ażeby dotrwała aż do końca, aż do posad budowy i pierwszego planu rozłoże-nia, aż do głazu pierwszego, na którym legendy siadać będą w ciężkich wieńcach bluszczo-wych, aż do głębi pod głazem, gdzie medale stare w wazach leżą i pargamin żółty z opisa-niem pierwotnego pomysłu! Roma, ąuanta fuit, ipsa ruina docet. Więc nic, myślisz, nie ginie? Nic, co jest w miłości poczętego.B.uśmiechnął się znowu.Tu wchodziliśmy na plac, a był zmierzch, i dokoła pod obiega-jącym czworobok placu korytarzem zaczynało być gwarno, i porozświecały się kawiarnie, iczekano muzyki przez wojskową kapelę, z Czechów zwykle złożoną, wykonywanej tu w wie-34czór.B.mi wskazał kawiarnię, do której zachodzić już przywyknął, jakby Wenecjaninem sięurodził.Tam weszliśmy.Kilka było osób, bo kawiarnia podrzędna.Grek w kaftanie czerwo-nym i %7łyd, zda się, wschodni, w szachy grali; Wenecjanin list pisał. Ten chłopiec zna mnie, przyjdzie zaraz, nazywa się Dominik i tu zawołał B.: M e n e g o! (co w weneckim skróceniu ma niby oznaczać D o m e n i c o).Przyniesiono nam kawy i złych cygar weneckich.B.miał około lat sześćdziesiąt.Był naprzód w drezdeńskiej akademii, gdzie z niewielkimgeniuszem, lecz z miłością sztuki szczególniejszą, wielkie zrobił postępy w stosunku do tego,co mógł zrobić i co mu okoliczności pozwalały.Tam wykonał on obraz przedstawiającyC z a r y starożytnych germańskich wieszczek, i rysunków wiele różnej treści.Potem w Mo-nachium pracował; wszędzie z trudem wielkim, i po dziesiątku lat, i w walce z przeciwno-ściami zabójczymi.Wszędzie, co artystów naszych w a d ą, albo raczej w i n ą, wszędziełatwo miejscowym tradycjom się poddawał, z posłuszeństwem słowiańskim szkole każdej.Był to wzór cierpliwości, zaparcia się, pokory w y k o n y w a n e j sprawiedliwiej aniżelip o j ę t e j.Właśnie o tym myślałem, kiedy mi B.przerwał. To rzecz dziwna! nie mogę tu jeszcze dojść ładu z wyrozumieniem tych arcydzieł starejszkoły weneckiej.Zaniedbanie rysunku, którego by C o r n e l i u s nie przebaczył, dowol-ność w grze światła szczególniejsza, kompozycja jakby z ulic brana, a jednakże wielkie to sąrzeczy! i niejeden C o r n e l i u s, ba! i zarozumiały sam K a u l b a c h uczyć by się z tegodobrze mogli.Kto wie? dodał w następstwie może nas na Północy uczą jakoś inaczej.Przypominam sobie, że w kościele świętego Ludwika (w Monachium), kiedy Sąd ostatecznyprzy Corneliusie malowałem, i właśnie się grupę tę robiło, gdzie wyobrażenie jest Heroda(gdy wyrżnięte dzieci proszą za nim), imperator moskiewski otoczony świtą wszedł do gma-chu, bo podówczas bawił w mieście onym i oglądał czasem dzieła sztuki.Więc nam wszyst-kim potem myśl przebiegła o tych starych malarzach, co to prosto z życia wzory brali, i co tosię zwykle o tym czyta jakby jakie legendy.A teraz tu widzę, że podobno wszystkie stareobrazy to tak są o życie zaczepione. I nad czymże pracujesz pod te czasy? Ba! pomruknął B.smutno gram ot, czasem na skrzypcach.i przyjdz kiedy, zagramci wieczorem.zdaje mi się, żem coś skomponował.Jakoż rzeczywiście B.na skrzypcach grał z biegłością szczególną. Albo nie przerwał nagle bo nie sam tu jestem.Mnie tu państwo Hr[abiostwo] doWłoch zabrali.Zacząłem też także mały obraz, gdzie rybaka chcę zrobić z dziećmi swymi, ichcę, żeby był wieczór, i żeby było widać, iż pracował dzień cały, i chcę, aby rybak w rękutrzymał ułowioną rzecz jedną.muszlę pustą! I chcę, aby z tą muszlą, wyciągając rękę, żebrałsobie.Taki obraz robię, i już bliski, bliski swego skończenia.Tu się B.z krzesła podniósł i zawołał: M e n e g o ale że nie weneckim iloczasem, lecz popolsku m e-n e g o przedłużając, więc podchwycił chłopiec: Jak to, panie? jak to, t o p i s z s ię, panie.(bo me nego �topię się�, w weneckim znaczy dialekcie), jak to? jeszcze powtórzył, awszakże dziś gondole po kościele świętego Marka nie pływały i suchutko w kawiarni. Buffone odrzekł B. buffone! i wyszliśmy z kawiarni.** *Na drugi dzień wieczorem taki list mi z miasta przyniesiono:Państwo Hrab.zamiary odmienili; wkrótce mamy wyjeżdżać, jutro może wieczorem; niewiem pewno, ale może być jutro.W s z y s t k o też już zwiedziłem (!) prócz tej wyspy dłu-giej od południa, którą to tak z okna Twego widać, i o której to mówisz, że tam lord Byron35konno jeżdżąc opisywał Mazepę, bo nie wiem, jak wyspa się nazywa.Jeśli czasu mi zbędzie,to gondolką sobie tam dopłynę.Chciałbym też Cię pożegnać, wstąpię może; a nie, to na wy-spę często robisz wycieczki: czemu nie miałbyś jutro, nizli słońce zapiecze, tam popłynąć?%7łegnam.B y c z k o w s k iNB.Pakując się chustkę też znalazłem, którą w pierwszych czasach emigracji w Drezniewielki nasz lord Byron mi darował.To jest jedno, co mogę na pamiątkę zostawić.%7łałuję, żemnie grał Ci na skrzypcach.** *Nizli słońce zapiekło, popłynąłem na L i d o dnia wtórego.Lido jest to długie pasmoziemi, o które się płasko z jednej strony pełne morze rozbija; z drugiej, sztuczne wybrzeże zciosanego kamienia odpiera mniej silne fale l a g u n.Ażeby do brzegu dojść morskiego, azwłaszcza tam, gdzie zwykle cudzoziemcy oglądać widok idą, trzeba pierwej przez łąkęprzejść zieloną, która, kiedyś smętarzem możnych kupców żydowskich za Rzeczypospolitejjeszcze będąc, do dziś świeci gdzieniegdzie pozacieranymi kamieniami.Po nich ścieżka sięłamie, albo je wymija, w trawie naprzód, a potem w nadmorskim żwirze ginąc.Tam doszedł-szy, spotkałem gondoliera; stał nad garstką bielizny; przy nim sługa z policji i dwie damyAngielki z albumami.B., zapłaciwszy gondoliera, powiedział mu, że użyć chce kąpieli.a l e z a g ł ę b o k ow f a l e z a s z e d ł.Grób jego jest na Lido.36Czarne kwiaty37Można by ciekawe w tym względzie rzeczy tu zapisać, ale zaraz wstręt cofa pióro i przy-chodzi na myśl zapytanie, c z y w a r t o?! [ Pobierz całość w formacie PDF ]