[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.oddał się w ręce nieprzyjaciela.Zgodnie z postanowieniami aktukapitulacji dowódca 21 pp udał się do niewoli samochodem, do którego za-brał również swojego syna.Dzięki temu droga wiodąca przez Nadarzyn do%7łyrardowa nie była zbyt dokuczliwa.Nazajutrz po przybyciu, 1 paz
dzier-nika postanowił uciec z niewoli.Trudno powiedzieć, co go skłoniło donagłej zmiany decyzji.W pisanych po latach wspomnieniach nie wyjaśniłtej kwestii, więc zdani jesteśmy na przypuszczenia.Prawdopodobne, jakolegalista zamierzał wykonać decyzję przełożonych o kapitulacji.Uznawszy,iż wypełnił rozkaz, postanowił jednak pozostać na wolności.Ostatecz-nie z pomocą żyrardowskich harcerzy najpierw ułatwił ucieczkę synowi,a następnie, symulując chorobę, uciekł samemu.Pociągiem przedostał siędo najpierw do Pruszkowa, a następnie piechotą do Warszawy, gdzie przy-był prawdopodobnie już 3 paz
dziernika rano.W drodze do domu, mimoogromnego zmęczenia, odwiedził grób syna Jacka na Cmentarzu Wojsko-wym na Powązkach106.Pierwszą troską pułkownika po powrocie do domu było zabezpieczenierodziny.Resztkami szkła oszkliłem część okien; resztę okien zabiłem deskami.Zapasy żywności w domu były na wyczerpaniu.Korzystając z naszych rowe-rów, zaczęliśmy po kryjomu zwozić prowianty z okolicy.Trzeba było zaopatrzyćsię w żywność na wszelką ewentualność, tym bardziej, że zima była za pasem.106S.Sosabowski, Droga& , s.59 62.41Wymijając posterunki niemieckie na szosach, udało nam się nagromadzić tylezapasów, że gdybym ewentualnie opuścił Warszawę, wiedziałbym, że przynaj-mniej na razie głód nie grozi rodzinie107.Następnie podjął działania w celu zalegalizowania swojego pobytuw stolicy, chociaż jednocześnie starał się, by nawet najbliżsi sąsiedzi nie wie-dzieli, iż wrócił do domu.Uzyskał przepustki konieczne do podróżowania,co ułatwiło mu wykonanie zadań, gdy nawiązał kontakt ze Służbą Zwycię-stwu Polski.Osobą wprowadzającą go do organizacji był jego podwładnyz okresu obrony Grochowa  mjr Stanisław Thun.Jej dowódca gen.MichałKaraszewicz-Tokarzewski wysłał Sosabowskiego pod koniec paz
dziernika1939 r.do A
odzi, by zbudował tam struktury organizacji i zainicjował dzia-łalność konspiracyjną.Wyniki kilkudniowego pobytu w A
odzi były nikłe,choć pułkownikowi udało się nawiązać pierwsze kontakty.Po powrocie dostolicy z polecenia zastępcy dowódcy SZP płk.Stefana Roweckiego-GrotaOkręg A
ódzki został przekazany płk.Leopoldowi Okulickiemu108, a Sosa-bowski otrzymał kolejne, jeszcze trudniejsze zadanie.Miał przedostać siędo znajdującego się w sowieckiej strefie okupacyjnej Lwowa, nawiązać kon-takty z tamtejszą konspiracją, a następnie udać się do Budapesztu, a stam-tąd do Rumunii w celu uruchomienia przerzutu pieniędzy na działalnośćkonspiracyjną.Informował o tym 7 grudnia 1939 r.gen.Sikorskiego do-wódca SZP.Proszę o dyspozycję przez naszą Ambasadę w Budapeszcie, abyz 30 (trzydziestu) milionów złotych, pozostawionych przez Rząd nasz w Ru-munii dla mej organizacji uruchomiono wydawanie gotówki na znak rozpo-znawczy.Pojechał po to kurier mój Emil Hełm109.21 listopada 1939 r.Sosabowski opuścił Warszawę, by już nigdy do niejnie wrócić.Jako kurier SZP pod pseudonimem  Węglarz i fałszywym na-zwiskiem Emil Hełm udał się do Lwowa.Podróżował pociągami przez Lu-blin, Szczebrzeszyn, Zwierzyniec do Bełżca.Stamtąd piechotą przedarł sięprzez sowiecko-niemiecką linie demarkacyjną i przez Rawę Ruską do Lwowa.Tam, zgodnie z instrukcją, starał się rozpoznać sytuację panującej w miejsco-wej Polskiej Organizacji Walki o Wolność po aresztowaniach prowadzonych107Ibidem, s.63108J.Kurtyka, J.Pawłowicz, Generał Leopold Okulicki 1898 1946, Warszawa 2010, s.120 123.109Meldunek dowódcy głównego Służby Zwycięstwu Polski gen.Michała Tokarzewskiego o stanieorganizacji dla NW gen.Władysława Sikorskiego.L.dz.543 z 7 grudnia 1939 r., [w:] ArmiaKrajowa w dokumentach 1939 1945, t.1 Wrzesień 1939 czerwiec 1941, Londyn 1970, s.23.42przez NKWD (m.in.gen.Mariana Januszajtisa-%7łegoty).Nawiązał kontaktm.in.z Haliną Wasilewską ps. Krystyna i współpracownicą gen.Mieczysła-wa Boruty-Spiechowicza Władysławą Piechowską ps. Włada 110.Prowadziłteż rozmowy z miejscowymi przedstawicielami partii politycznych111 [ Pobierz całość w formacie PDF ]